Giới thiệu
Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, bao gồm các bệnh như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, suy tim, nhồi máu cơ tim. Ngoài việc điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong kiểm soát bệnh tim mạch, cải thiện sức khỏe và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Vậy người bị bệnh tim nên ăn gì, kiêng gì và xây dựng thực đơn ra sao? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.
1. Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bị bệnh tim
1.1. Ăn nhạt, hạn chế muối
Chế độ ăn nhiều muối làm tăng huyết áp, gây áp lực lên tim, đặc biệt nguy hiểm với người mắc bệnh tim mạch. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người bệnh tim chỉ nên tiêu thụ dưới 2g muối/ngày.
1.2. Hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
- Chất béo bão hòa từ mỡ động vật, thịt mỡ, đồ chiên rán làm tăng cholesterol xấu (LDL), gây xơ vữa động mạch.
- Chất béo chuyển hóa trong thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
1.3. Tăng cường chất xơ
Chất xơ có vai trò hỗ trợ đào thải cholesterol xấu, kiểm soát đường huyết và duy trì cân nặng hợp lý. Người bệnh tim nên ăn nhiều:
- Rau xanh, trái cây tươi.
- Ngũ cốc nguyên cám, các loại đậu.
1.4. Bổ sung chất béo lành mạnh
Chất béo không bão hòa có tác dụng bảo vệ tim mạch, giảm viêm, ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Nguồn thực phẩm giàu chất béo tốt:
- Dầu oliu, dầu hạt cải.
- Cá béo (cá hồi, cá thu).
- Các loại hạt (hạnh nhân, óc chó).
1.5. Kiểm soát calo và duy trì cân nặng hợp lý
Béo phì, thừa cân làm tăng gánh nặng cho tim, đặc biệt ở bệnh nhân tăng huyết áp, suy tim. Vì vậy, chế độ ăn cần kiểm soát chặt chẽ calo nạp vào và tiêu hao năng lượng.
2. Thực phẩm tốt cho người bị bệnh tim
2.1. Cá béo giàu omega-3
Omega-3 có trong cá hồi, cá thu, cá mòi giúp:
- Giảm mỡ máu.
- Ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
- Giảm nguy cơ đột quỵ.
2.2. Rau xanh và trái cây tươi
Rau xanh giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất, giúp:
- Giảm cholesterol xấu.
- Cải thiện huyết áp.
- Ngăn ngừa táo bón.
2.3. Các loại hạt
Hạt óc chó, hạnh nhân, hạt lanh giàu:
- Chất béo không bão hòa.
- Omega-3.
- Chất xơ, hỗ trợ kiểm soát mỡ máu.
2.4. Ngũ cốc nguyên cám
Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám có:
- Chỉ số đường huyết thấp.
- Giúp no lâu, ổn định đường huyết.
- Giảm cholesterol.
2.5. Dầu oliu
Dầu oliu chứa:
- Chất béo không bão hòa đơn.
- Chất chống oxy hóa, bảo vệ mạch máu.
3. Những thực phẩm người bị bệnh tim cần tránh
3.1. Thực phẩm nhiều muối
- Dưa muối, cà muối.
- Thực phẩm chế biến sẵn.
- Đồ hộp.
3.2. Đồ ăn nhanh, thực phẩm chiên rán
- Gà rán, khoai tây chiên.
- Xúc xích, lạp xưởng.
3.3. Nội tạng động vật
Nội tạng chứa nhiều cholesterol xấu, dễ gây xơ vữa động mạch.
3.4. Đồ uống có cồn, có gas
- Rượu bia gây tăng huyết áp.
- Nước ngọt có gas chứa nhiều đường, gây béo phì và mỡ máu cao.
4. Gợi ý thực đơn mẫu cho người bị bệnh tim
Ngày 1
- Sáng: Cháo yến mạch + hạnh nhân + 1 quả chuối.
- Phụ sáng: 1 ly nước ép bưởi.
- Trưa: Cá hồi áp chảo + cơm gạo lứt + cải bó xôi luộc.
- Chiều: 1 hộp sữa chua không đường.
- Tối: Gà luộc + bông cải xanh + khoai lang nướng.
Ngày 2
- Sáng: Bánh mì nguyên cám + bơ + trứng ốp la.
- Phụ sáng: 1 quả táo.
- Trưa: Cá thu sốt cà chua + cơm gạo lứt + rau muống luộc.
- Chiều: 1 nắm hạt óc chó.
- Tối: Đậu phụ hấp + canh rau ngót + khoai lang.
Ngày 3
- Sáng: Bún gạo lứt + thịt bò xào cần tỏi.
- Phụ sáng: 1 quả lê.
- Trưa: Tôm hấp + cơm gạo lứt + cải thìa xào tỏi.
- Chiều: 1 ly nước ép cà rốt.
- Tối: Cá hồi nướng + salad trộn dầu oliu + khoai tây nướng.
5. Những lưu ý khi xây dựng thực đơn cho người bị bệnh tim
5.1. Chú ý khẩu phần muối
- Hạn chế nước chấm, đồ mặn.
- Nêm nếm nhạt, ưu tiên gia vị tự nhiên.
5.2. Kiểm soát lượng chất béo
- Hạn chế mỡ động vật, thay bằng dầu thực vật.
- Tránh chiên rán, nên hấp, luộc, nướng.
5.3. Ăn đúng giờ, đủ bữa
- Không bỏ bữa sáng.
- Chia nhỏ bữa, tránh ăn quá no.
5.4. Kết hợp vận động
- Đi bộ nhẹ nhàng 30 phút/ngày.
- Tập yoga, thở sâu để thư giãn.
Kết luận
Chế độ dinh dưỡng cho người bị bệnh tim đóng vai trò cốt lõi trong kiểm soát bệnh và phòng ngừa biến chứng. Ăn nhạt, giảm chất béo bão hòa, tăng cường rau xanh, chất béo lành mạnh và chia nhỏ bữa ăn là nguyên tắc cơ bản giúp trái tim khỏe mạnh. Kết hợp cùng tập luyện và theo dõi sức khỏe định kỳ, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh và chủ động kiểm soát bệnh tim mạch.
